Aktualności

PODZIĘKOWANIE dla prof. Kołtowskiego

Rejonowe Koło Pszczelarzy w Brzezinach dziękuje prof. dr hab. Zbigniewowi Kołtowskiemu, kierownikowi Pracowni Zapylania Roślin Zespołu Botaniki Pszczelarskiej Zakładu Pszczelnictwa w Puławach, za przekazaną kolekcję sztobrów kilkunastu cennych gatunków wierzb. Ich nasadzenia, mamy nadzieję, posłużą wzbogacaniu lokalnej bazy pożytkowej bardzo ważnej zwłaszcza w okresie wiosennym, kiedy to wierzba dostarcza pszczołom pyłku i nektaru. 

Wierzba iwa - Salix caprea L. Wysoki krzew lub drzewo wysokości 10 m, o sztywnych szarych pędach, szerokich jajowatych liściach i dużych baziach. Wierzba ta dobrze rośnie wszędzie, z wyjątkiem gleb podmokłych i suchych piasków. Jej jedynym mankamentem jest to, że praktycznie rozmnażać ją można jedynie z nasion. Jest to dość kłopotliwe i nie zawsze daje spodziewane efekty, ponieważ otrzymane siewki częściej bywają żeńskie niż męskie. Istnieje jednak wiele naturalnych mieszańców wierzby iwy z innymi gatunkami, które są tak samo wartościowe jak iwa, a łatwo dają się rozmnażać wegetatywnie.

Najważniejsze z tych mieszańców to:

Wierzba Smitha - Salix x smithiana Willd. - Mieszaniec wierzby wiciowej z iwą (S. viminalis x S. caprea) - rozłożysty krzew do 6 m wysokości, o szarozielonych pędach, lancetowatych liściach i gęsto osadzonych, niezbyt dużych baziach.

 
Wierzba Küblera - Salix x smithiana var. kübleri. Mieszaniec iwy z wierzbą wiciową (S. caprea x S. viminalis) - duży krzew lub małe drzewo wysokości do 8 m, o grubych, ciemnych, szarozielonkawych pędach, jajowatolancetowatych liściach i dużych, niezbyt gęsto osadzonych baziach. Do tego taksonu należy często rozmnażany przez pszczelarzy mieszaniec tzw. „wierzba sadłowicka”.

Wierzba Erdingera - Salix x erdingerii J. Kern. Mieszaniec iwy z wierzbą wawrzynkową (S. caprea x S. daphnoides) - wysoki krzew lub małe drzewo wysokości do 8 m wysokości, o średnio grubych brązowo czerwonawych pędach z lekkim sinym nalotem, liściach jajowatolancetowatych i pięknych dużych baziach. Do tej wierzby bardzo podobna jest rozmnażana przez pszczelarzy tzw. „wierzba IBL-8”, pochodząca z Instytutu Badawczego Leśnictwa w Warszawie oraz tzw. „wierzba Lipińskiego”.

 
Wierzba IBL-3 - Salix x sp. Bliżej nie znany mieszaniec zapewne wierzby iwy rozmnażany przez pszczelarzy. Tworzy niewysoki, zwarty krzew o prosto wzniesionych dość grubych pędach barwy ciemnoszarozielonkawej, liściach szerokolancetowatych i dużych szarosrebrzystych baziach. Zdarza się zasychanie wierzchołków jednorocznych pędów.

Wierzba IBL-7 - Salix x sp. Rozmnażany przez pszczelarzy bliżej nie znany mieszaniec iwy (może z wierzbą wawrzynkową). Jest wysokim średnio rozgałęzionym krzewem, o niezbyt grubych pędach, barwy szarobrązowej, liściach wąsko jajowatolancetowatych, baziach dużych, rozwijających się trochę wcześniej od innych wierzb.

Poza wierzbą iwą i jej mieszańcami cenne dla pszczelarstwa są następujące gatunki:

Wierzba wawrzynkowa - Salix daphnoides Vill. Wysoki rozłożysty krzew lub drzewo wysokości 8 m, o wiotkich, zwisających, brunatnych pędach z sinym nalotem, lancetowatych liściach i średniej wielkości baziach. Dobrze rośnie na glebach piaszczystych.

 
Wierzba ostrolistna - Salix acutifolia Willd. Wysoki krzew lub drzewo wysokości 8(10) m, o elastycznych zielonych pędach z czerwonym rumieńcem, w dolnej części z lekkim sinym nalotem, liściach lancetowatych, długo zaostrzonych, baziach dużych, srebrzystobiałych. Wierzba ta jest wykorzystywana do utrwalania piaszczystych wydm. Wierzba dzięgielowska Bardzo podobna do niej jest sadzona przez pszczelarzy tzw. „wierzba dzięgielowska” nieco wcześniej kwitnąca od iwy.

Wierzba wiciowa (witwa) - Salix viminalis L. Średnio rozłożysty krzew wysokości do 5 m, o zielonoszarych, prosto wzniesionych gałęziach, wąsko lancetowatych liściach, dość dużych baziach. Rośnie na stanowiskach wilgotnych i także średnio wilgotnych. Jest jedną z najlepszych wierzb koszykarskich.

Ostatnio polecana jest przez ekologów do budowy naturalnych oczyszczalni ścieków dla gospodarstw wiejskich i małych osiedli jako tzw. „wierzba ekologiczna”.

Wierzba szara (łoza) - Salix cinerea L. Krzew o regularnym kulistym pokroju, do 3 m wysokości, szarych w młodości owłosionych pędach, jajowato wydłużonych liściach i średniej wielkości baziach. Wierzba ta występuje na stanowiskach wilgotnych. Jest gatunkiem ekspansywnym, zarastającym często łąki i pastwiska. Bardzo podobna do wierzby szarej jest rozmnażana przez pszczelarzy tzw. „wierzba osińska”.

 
Wierzba purpurowa (wiklina) - Salix purpurea L. Krzew dorastający do 5 m, o wiotkich w młodości czerwonawych, później oliwkowoszarch pędach, liściach lancetowatych, baziach niedużych. Występuje na stanowiskach wilgotnych, ale bywa wykorzystywana do zadrzewień nawet suchych terenów kamienistych. Dobra wierzba koszykarska.

Wierzba migdałowa (trójpręcikowa) - Salix amygdalina L. Duży krzew lub drzewo wysokości 8 m, o szarozielonej korze łuszczącej się na starych gałęziach. Liście ma jajowatolancetowate, ciemnozielone, błyszczące. Zakwita równocześnie z rozwojem liści i kwitnie całe lato. Budzi zainteresowanie pszczelarzy z terenów spadziowych. Występuje na gruntach wilgotnych, ciężkich, ale na glebie średnio wilgotnej też dobrze rośnie. Jest cenną wierzbą koszykarską.

Wierzba laurowa (pięciopręcikowa) - Salix pentandra L. Duży krzew lub drzewo wysokości 10 m, o nagich oliwkowożółtawych pędach, jajowatoeliptycznych, ostro zakończonych, jakby skórzastych, z wierzchu lśniących liściach i długich puszystych baziach. Kwitnie w końcu maja lub w czerwcu. Występuje na wilgotnych łąkach, bagnach, zalewiskach, ale urośnie też na glebie średnio wilgotnej. Zaliczana jest do najpiękniejszych wierzb krajowych.

Wszystkie wymienione wyżej wierzby (z wyjątkiem iwy) łatwo rozmnaża się z sadzonek zdrewniałych. Sadzonki takie uzyskuje się z jednorocznych, a także starszych pędów przez cięcie ich na odcinki długości około 30 cm. Sadzonki można przygotować późną jesienią lub wczesną wiosną i zaraz wysadzać, najlepiej od razu na stałe miejsce. Można sadzonki przygotować w zimie i do wiosny przechować w chłodnym, wilgotnym miejscu, najlepiej zadołowane na dworze. Sadzi się je bardzo łatwo w szparę, z pozostawieniem tylko 3-5 cm górnego odcinka sadzonki nad powierzchnią gruntu. Mocne obciśnięcie ziemi wokół sztobrów zapewnia dobre przyjęcia. Często już w pierwszym roku uzyskuje się pędy wysokości 1-1,5 m wysokości lub wyższe, nierzadko z zaczątkami bazi, które zakwitają na najbliższą wiosnę. Tam gdzie brak wierzb powinny być one sadzone w pobliżu pasieczysk, a najlepiej na samych pasieczyskach i wokół nich w formie szpaleru, którego założenie przecież bardzo mało kosztuje.

Sztobry wierzb, jak tylko pogoda pozwoli, należy zaraz zasadzić w szkółce lub na miejscu stałym w uprawiona glebę, w rzędzie co 50cm, w szparę wykonaną szpadlem. Sadząc pozostawić tylko 3-4cm górnego odcinka sztobru nad powierzchnią gruntu i ziemię wokół sadzonki dobrze odcisnąć (obdeptać)