Krajowy Program Hodowlany Genetycznego Doskonalenia Pszczół

    Każdy z pszczelarzy w jakimś momencie staje przed problemem zakupu rodzin, pakietów, odkładów bądź matek - czyli dobrego materiału hodowlanego. Bardzo często dajemy się wówczas nabrać na reklamowe slogany, zapewnienia hodowcy, podsłuchane internetowe "rewelacje". Nic dziwnego - każdy chce posiadać w pasiece pszczoły zdrowe, miodne, nie rojliwe, łagodne. A takimi zazwyczaj w naszych oczach stają się pszczoły o podsłuchanych, rewelacyjnych walorach. Nadspodziewanie łatwo dajemy się wówczas wciągnąć w świat, który nie do końca stoi w zgodzie z normowaniami USTAWY z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz.U. 2007 Nr 133 poz. 921), która to ustawa reguluje zagadnienia m.in. z zakresu hodowli i oceny wartości użytkowej i hodowlanej oraz prowadzenia ksiąg hodowlanych i rejestrów, a także kontroli hodowli i rozrodu pszczół.

Zatem przypomnijmy kilka słów o o organizacji hodowli i rozrodzie pszczół.

Nadzór nad hodowlą pszczół w Polsce sprawuje Krajowe Centrum Hodowli Zwierząt. KCHZ nie prowadzi przy tym nadzoru weterynaryjnego w zakresie zdrowotności rodzin pszczelich. Nadzór w tym zakresie sprawuje Inspekcja Weterynaryjna.

Na podstawie uregulowań wymienionej ustawy prowadzona jest w Polsce hodowla pszczół różnych ras i linii hodowlanych, obejmująca przede wszystkim ocenę wartości użytkowej i hodowlanej oraz selekcję i dobór osobników do kojarzeń. Prowadzone są również księgi i rejestry dla matek pszczelich poddawanych ocenie wartości użytkowej i hodowlanej.
Ocena ta jest prowadzona przez KCHZ lub inne podmioty, które zostały upoważnione przez ministra właściwego do spraw rolnictwa.

Hodowla pszczół oparta jest na pasiekach realizujących  programy hodowlane, których podstawowym narzędziem jest inseminacja matek pszczelich, umożliwiająca utrzymywanie w pasiekach hodowlanych czystych ras pszczół. Krajowy Program Hodowlany Genetycznego Doskonalenia Pszczół  realizowany przez KCHZ dopuszcza wykorzystanie w programach hodowlanych pszczół ras: kraińskiej, kaukaskiej, środkowoeuropejskiej oraz włoskiej. Warto tu napomknąć, że popularne pszczoły Buckfast nie należą do żadnej z wymienionych ras pszczół, nie są objęte oceną wartości użytkowej, wobec czego populacji tych pszczół nie można uznać za zwierzęta hodowlane w rozumieniu przepisów Ustawy.
KCHZ nie prowadzi rejestrów pszczelarzy utrzymujących pszczoły o nazwie Buckfast.

Na stronie KCHZ, znajduje się wykaz linii hodowlanych pszczół, dla których otwarto księgi lub rejestry. Wymienione w wykazach linie pszczół objęte są oceną wartości użytkowej i hodowlanej prowadzoną przez KCHZ lub przed podmiot upoważniony przez ministra właściwego do spraw rolnictwa.
http://www.kchz.agro.pl/wp-content/uploads/2015/08/wykaz_ksiegi30_09_2015.pdf
http://www.kchz.agro.pl/wp-content/uploads/2015/08/wykaz_rejestry30_092015.pdf

(stan aktualny na kwiecień 2017 r.)

Dosyć częstym przypadkiem jest import materiału hodowlanego - mniej lub bardziej legalny. Należy w tym miejscu wiedzieć, że kwestię sprowadzania matek pszczelich z innych państw regulują przepisy UE oraz Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15.01.2015 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych mających zastosowanie do niektórych gatunków zwierząt (Dz.U z 2015 poz.98).
Programy hodowlane pszczół realizowane w Polsce dopuszczają możliwość włączenia do populacji matek pszczelich pochodzących z krajów UE i innych, jednak dopiero po weryfikacji wartości użytkowej i hodowlanej sprowadzanych matek pszczelich oraz zbadaniu ich przynależności rasowej.

Pilnujmy zatem ładu hodowlanego. Mamy do dyspozycji dobór aż 4 ras. Mamy pasieki, które pod urzędniczym nadzorem zapewniają utrzymywanie populacji pszczół, które najlepiej są przystosowane do warunków przyrodniczych i hodowlanych w Polsce. Pomyślmy też czasem o naszych sąsiadach, pszczelarzach i naszych następcach. Niekoniecznie muszą być zaciekawieni tym, co przyniesie pokolenie F26 po pszczołach nieokreślonego pochodzenia. Odnawiajmy materiał hodowlany sięgając po pszczoły z legalnie działających pod rządami ustawy pasiek. Takich pasiek hodowlanych mamy wiele. A do tego są to pasieki, które mogą chwalić się sukcesami na miarę światową. Jak wynika z raportu Najwyższej Izby Kontroli (informacja o wynikach kontroli w sprawie wsparcia pszczelarstwa z 14 lipca 2017 r.) hodowla pszczół w Polsce rozwija się dzięki sztucznemu unasienianiu matek pszczelich. Rocznie z polskich hodowli dostaje się na rynek mniej więc 100.000 sztucznie unasienionych matek ! To 10 razy więcej, niż we wszystkich pozostałych krajach świata !!! Wydaje się, że jest to także miara sukcesu polskiej hodowli. Warto więc bronić tego dorobku, także od strony genetycznej. Nie zaśmiecajmy świadomie tego rynku pszczołami niewiadomego pochodzenia, spoza doboru KCHZ.

W obecnych uwarunkowaniach gospodarczych obserwowana migracja pszczół jest praktycznie nie do uniknięcia. Ze względu na zagrożenia wynikające ze sprowadzania pszczół o niewiadomym pochodzeniu i niezweryfikowanej wartości użytkowej, wskazane jest oddziaływanie na świadomość pszczelarzy i aktywne propagowanie wykorzystania pszczół, których cechy użytkowe dostosowane są do warunków lokalnego środowiska. Wydaje się, że szczególną rolę powinny odgrywać tu organizacje pszczelarskie, mające możliwość przekazywania na spotkaniach i szkoleniach  informacji o  niebezpieczeństwach, jakie niesie ze sobą nadmierny, często niczym nie potwierdzony, zachwyt nad sprowadzaniem pszczół o niewiadomym pochodzeniu.

Zainteresowani treścią Krajowego Programu Hodowlanego Genetycznego Doskonalenia Pszczół znajdą go tutaj.

Koło nasze pochwalić się może trwającym wiele już lat kontaktem i współpracą z pasieką hodowlaną SPECJALISTYCZNE GOSPODARSTWO PSZCZELARSKIE GŁADYS ul. Strykowska 46, 95-060 Brzeziny, telefon: 46 87426226. Mamy tutaj dostępną cenioną linię krzyżowniczą BRZEZINKA (rasa kraińska, linia Brzezinka - linia posiadająca otworzone w KCHZ księgi). Fizyczna bliskość pasieki jest tu zaletą. Kupowane przez nas matki nie trafiają do rak przewoźników. W ciągu kilkudziesięciu minut mogą się znaleźć w najbardziej odległej pasiece naszego Koła. Szanujmy zatem i ceńmy hodowcę za to, że jest ! Kochajmy Brzezinki !!!

informację przedstawił Sławomir Podgajny, 22 lutego 2018 r.